İngiltere "Kraliçe öldü, yaşasın kral!" moduna geçti, banknotlardaki Elizabeth'lerin yerini "en güzel duyguların katili" olarak anılan, artık prens olarak ömrünü tamamlar diye düşündüğümüz Charles aldı. Ne derler bilirsiniz "Tekkeyi bekleyen çorbayı içer.". İşte bundan sonrasını monarşi seven Britanya ahalisi düşünsün. Malumunuz tahta geçen ilk Charles bizimle aynı takvimi paylaşan değil. Moda tarihine damgasını vurmuş aksesuarları incelerken karşıma "ruff" dediğimiz dantelalı ve geniş yakaları kullanan tahta çıkmış 1 numaralı Charles ile müşeref oldum. Hep kadın moda ikonalarını mı anlatalım? Biraz tarihsel magazin, biraz moda, derken iş bunu yazıya dökmeye kadar vardı. O halde I Charles ve "ruff" un önlenemez yükselişine kısa bir göz atalım beraber.
I. Charles tahta 26 yaşında çıkıyor, yani Diana'nın ex'i gibi bir asır kral olmayı beklemiyor. Aşırı uyanık bu konuda önce Habsburglar'a damat olmak istiyor. Fakat tam evlilik anlaşması yapılacağı sıra XIII. Louis'nin inci düşkünü kardeşi Henrietta Maria'ya talip oluyor. Planlar tıkır tıkır işliyor ve Bourbon Hanedanı'na damat gidiyor. Evlilik akdinin yılı dolmadan kral oluyor, Henrietta Maria da kralice tabi ki. Fakat Henriatta Maria Katolik olduğu için taç giymedi ve İngiltere de hiç ama hiç sevilmedi. Henrietta Maria'yi moda seminerinde çok anlatıyorum, kendisinin ayrı bir başlıkta ele alınması gerektiğine emin olabilirsiniz. Fakat şunu söylemeden konuyu kapatmak da istemiyorum. Kendisinin adını google'ladığınızda karşınıza çıkan Henrieatta Maria bildiğiniz aşırı idealize bir kadın. Filtre ve estetik operasyonlar olmasa da saray ressamları sizi dilediğiniz gibi gösterebilir sonuçta!
Charles'in yukarıdaki portresi krallığının 7. yılına denk geliyor. Sol atta Iskoç kraliyet tacı gorülüyor. Kimlik ve güç göstergesi bir referans kraliyet tacı. Tabloyu yapan Flaman ressam Daniel Mystens uzun yıllar saray için çalışmış. Detaylardaki Hollanda'ya özgü incelikli yaklaşım ressamin yetiştiği ekolden kaynaklanıyor. Bu meyanda 1620'lerde değişen kadın modasının erkekleri de etkisi altına aldığıni fark ediyoruz kral ölçeğinde. Belden aşağiya v biçimli inen üstler bunun en belirgin yansıması. Kralın giydiği ikili ceket (doublet) ipekten ve altın sırmalı, önündeki sıkı ilikler mavi kurdeleli hizmet madalyasının altında kalmış. Aynı kumaştan ceketin beline bir kuşak yapılmış ve kuşağın altında sert dokulu kıvrımlar oluşturulmuş. Elbise çağı için gelenekselin modern yorumu bir bakıma. Deri eldivenlere de elbise kumaşıyla saçak yapılmış, muhtemelen ayağında aynı renk deriden çizmeler vardı.
Ve tabi ki elbisenin yakası içimdeki ışıkları ve pencereleri kapatıp beni soluksuz bırakan ruff'la tamamlanmış. Ruff'lar 16 . yüzyılin sonundan 18. yüzyılın başına kadar, kadın ve erkek modasının vazgeçilmez aksesuarı. Boynu fır dönen, çok katlı keten ve dantelden yapıliyor. Orta sınıftan saraya kadar her kesimde seviliyor. Erken örneklerde bu yakalar gömleğin uzantısıyken, 17. yy başında bağımsız , portatif forma kavuşuyor. Genellikle beyaz renkli olarak tasarlanan ruff'lar, başlangıçta telle desteklenirken, ilerleyen zamanda kolalanıyor. Çapı genişleyip, adeta aslan yelesi gibi büyüdükçe sınıfsal bir işaret gibi algılanıyor. Aristokratlar en geniş ruff'ları yakalarına takmak için harekete geçiyor ve ortalıkta ruff'suz aristokrat kalmıyor. Hafif firfırlıları olduğu gibi akordeon tarzı sık pileleri olanlar da yapılıyor. Elizabeth dönemi kadın modasına (Charles'tan yaklaşık 1 asır önce ) kraliçenin de kullanımıyla damgasını vuruyor. Kadınlar özellikle boynu ruff'larla kapatıp, dikkati dekoltelerine çekmeyi tercih ediyor. Böylece bu yuvarlak yakalar, sosyal statünün ve güzelliğin altını çizen bir aksesuar halini alıyor. 19. yüzyılda klasik dönemin mimarlık ve resimde yeniden gündem olması modayı da etkiliyor ve ruff'lar kadın modasına geri dönüyor. Bu dönem gündüz giysilerinin bir parçası olan bu aksesuar dönem beğenisiyle bşraz daha sadeleşmiş olarak kullanılıyor.
İkinci fotoğrafta , tasarımcısı muamma bir ruff yer alıyor. 1620'lerde dikilen bu ruff, bugün Stockholm Livrustkammaren'de sergileniyor. Adı böyle çetrefilli söylenişlere sebep olan müzenin dilimizdeki karşılığı:Kraliyet Cephaneliği Müzesi. Danteller ve deri çağı olarak tanımlanan dönemde aslında Ruff'lar yerini daha düz yakalara bırakmak üzere. Burada söz ettiğimiz dönem ruff'ların hafiften demode görünmeye başladığı bir zamanı işaret ediyor. Daha trend bir yaka modası var bir taraftan. Onu da anlatırım bir ara .
Veda Busesi
Giyim kuşam yerinde de I. Charles, parlamentoyla iktidarı boyunca çekişme halinde ve mutemadiyen kafasın göre vergi çıkariyor. Dinsel kutuplaşma da hızla çatışmaya dönüyor bu süreçte. Sonuçta protestolar iç savaşa dönüşüyor ve Charles yargılanıyor. "Vatana ihanet" ile suçlu bulunup 1649 kışında başı kesilerek idam ediliyor. Henrietta Maria bu sırada Paris'e kaçıyor. Charles'lar ölmez, şekil değiştirir bilmem anlatabiliyor muyum?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder